Theo thống kê từ Sở NN&PTNT Sơn La, toàn tỉnh có 2.692 công trình, trong đó có 105 hồ chứa, 953 đập xây, 40 cống, cửa lấy nước, 03 công trình tiêu thoát lũ, 119 kênh mương dẫn nước..., đảm bảo cấp nước cho gần 32.000 ha lúa, tưới ẩm, thủy sản; ngoài ra, còn cấp nước phục vụ cho các nhu cầu dùng nước khác.

Mùa mưa lũ 2018, toàn tỉnh có 209 công trình thủy lợi bị hư hỏng. Ngay sau khi thiên tai xảy ra, tỉnh Sơn La đã chỉ đạo các sở, ban ngành liên quan tập trung khắc phục tạm thời các công trình trên, đảm bảo cấp nước phục vụ cho sản xuất và dân sinh. Đến nay, đã sửa chữa, cải tạo, khắc phục 96 công trình với tổng kinh phí hơn 62 tỷ đồng. Bên cạnh đó, tỉnh đã phát động phong trào toàn dân làm thủy lợi mùa khô 2018-2019, tới nay, 1.420 công trình thủy lợi được duy tu, sửa chữa, hơn 2.200km kênh mương được nạo vét với khối lượng trên 106.000m3 đất đá, hơn 311.000m2 được phát dọn bờ kênh.

Ông Cao Viết Thịnh, Chi cục trưởng Chi cục thủy lợi Sơn La cho biết: Với các hồ chứa, tỉnh Sơn La thường xuyên kiểm tra bảo đảm an toàn đập, hồ chứa, từ tỉnh đến cơ sở đều thành lập ban phòng chống lũ bão và có phương án phòng lũ để kịp xử lý các tình huống khi có sự cố xảy ra. Trước mùa mưa lũ 2019, Sở NN&PTNT đã phối hợp cùng các đơn vị liên quan kiểm tra đánh giá công tác đảm bảo an toàn các hồ chứa nước, lên phương án phòng chống lũ bão chi tiết, cụ thể cho từng hồ chứa. Tuyên truyền phổ biến đến người dân về quy trình vận hành và các phương án phòng chống thiên tai mưa lũ tại các hồ đập, nhằm đảm bảo an toàn công trình, an toàn tính mạng của nhân dân, giảm thiểu thiệt hại về tài sản, ổn định sản xuất.

Tới nay, còn 12 công trình đang thi công, sửa chữa, nâng cấp, từ ngày 11-19/7, Sở NN&PTNT đã tiếp tục tổ chức kiểm tra, đánh giá công tác đảm bảo an toàn các công trình. Kết quả, 7 công trình đã thi công xong, đảm bảo an toàn trong mùa mưa lũ 2019. 5 hồ đang có nguy cơ mất an toàn, gồm: Hồ Huổi Nhả - Khơ Mú chưa xử lý dòng chảy sau tràn xã lũ, sẽ gây thiệt hại do hạ du khi có mưa lũ lớn xảy ra; hồ Xum Lo chưa hoàn thành tràn xả lũ, đập đất, nhà thầu đã dừng thi công nên nguy cơ mất an toàn mùa mưa lũ rất lớn; hồ Noong Đúc, hồ Lái Bay, tiến độ thi công thấp; hồ Tho Loóng, do hiện tượng thấm qua thân đập đã ở mức nguy hiểm, mực nước trong hồ đang ở mức cao.

Về phương án khắc phục, Sở NN&PTNT đã đề nghị nhà thầu thi công hồ Huổi Nhả - Khơ Mú khẩn trương xử lý đoạn kênh nối tiếp sau tràn để tránh thiệt hại vùng hạ du; nhà thầu thi công hồ Xum Lo bố trí lực lượng, thiết bị, máy móc tổ chức trực mưa lũ thường xuyên, đẩy nhanh tiến độ thi công các hạng mục còn lại; tập trung chỉ đạo nhà thầu thi công hồ Noong Đúc, hồ Lái Bay đẩy nhanh tiến độ thi công. Với hồ Tho Loóng, trước mắt, đề nghị đơn vị quản lý hồ mở thêm ngay một cửa xả trên đỉnh tràn xả lũ để hạ nhanh mực nước hồ, đảm bảo an toàn tuyệt đối cho hồ chứa.

Theo nhận định của các cơ quan chức năng, mùa mưa năm nay đến muộn, dự kiến tập trung trong tháng 8 và nửa đầu tháng 9. Do đó, trong thời kỳ cao điểm mưa lũ, tại các hồ chứa lớn, Công ty TNHH MTV quản lý khai thác công trình thủy lợi Sơn La sẽ bố trí từ 1-4 cán bộ, công nhân tham gia trực hồ 24/24 giờ, thường xuyên cập nhật thông tin mực nước hồ lên trang thông tin điều hành của Tổng cục thủy lợi, theo dõi chặt chẽ diễn biến thời tiết, lượng nước đến hồ trong mùa mưa; từ đó đề ra các giải pháp cụ thể để vận hành hồ chứa, đảm bảo an toàn công trình trong mùa mưa. Sau mùa mưa lũ, tiếp tục rà soát bổ sung phương án phòng chống lũ cho công trình để vận hành điều tiết hồ đúng quy trình, quy phạm, thường xuyên kiểm tra phát hiện sớm các sự cố công trình hồ đập, đề ra biện pháp khắc phục sửa chữa, đảm bảo phục vụ nước sản xuất và sinh hoạt.

Có thể nói, với sự vào cuộc đồng bộ của các cấp chính quyền, tới thời điểm hiện tại, hệ thống các công trình thủy lợi Sơn La nhất là các công trình hồ chứa đã cơ bản được duy tu, sửa chữa khắc phục những hư hỏng sau mùa mưa lũ 2018 và đảm bảo an toàn trong mùa mưa lũ năm 2019. Tuy nhiên, do các hồ chứa trên địa bàn tỉnh đều được xây dựng từ những năm 70 nên đã xuống cấp nghiêm trọng, cần được nâng cấp sửa chữa lớn. Tỉnh Sơn La kiến nghị Bộ NN&PTNT, các Bộ ngành Trung ương tiếp tục tăng cường bố trí nguồn vốn để nâng cấp, sớm kiên cố đồng bộ hệ thống các hồ của tỉnh Sơn La, đảm bảo sử dụng an toàn, lâu dài, phát huy hiệu quả đầu tư.